Een bijzondere buurman, broeder Dominicus
Broeder Dominicus (1936-2024) was de laatste overgebleven broeder Penitent in Apeldoorn, een bijzondere man die zich zijn hele leven heeft ingezet voor de zorg en het welzijn van anderen. Hij begon in PIJ (kledingstuk voor priesters) op de Sint Josephstichting en maakte de overgang mee naar de Wellen, toen de broeders Penitenten het bestuur uit handen gaven aan leken.
Van huize Padua naar Apeldoorn
Opgegroeid in Utrecht, belandt Dominicus in 1966 in Huize Padua in het Brabantse Boekel, waar hij aan de slag ging in een instelling voor mannen met psychiatrische problematiek. Padua was destijds een strenge, afgesloten plek waar de bewoners werkten op de boerderij, in de tuin of in een van de werkplaatsen. Het was een plek van rust en bezigheidstherapie, maar ook van conflict, omdat er geen kalmeringsmiddelen beschikbaar waren en er weinig bezoek kwam. Dominicus was getuige van de verandering van Padua, van een bewaarplaats voor geesteszieken naar een werkverschaffingsproject waar patiënten behandeld werden met behulp van medicijnen.
De overgang naar Apeldoorn
In 1968 werd Dominicus overgeplaatst naar Apeldoorn, waar de broeders uit Boekel plannen hadden om een nieuwe instelling te beginnen voor katholieke mannen met psychiatrische problematiek. Het landgoed Hohenheim, dat eerder toebehoorde aan de familie Morrees, werd gekozen als de locatie voor deze instelling. Hier begon Dominicus aan een nieuw hoofdstuk van zijn leven.
Aanvankelijk werkte hij samen met vijftien andere broeders en 554 patiënten. Al snel werd hij benoemd tot mentor van de leerling-verpleegkundigen, een functie waarvoor hij weinig deskundigheid had, maar die hij met enthousiasme en vastberadenheid vervulde. Zijn gebrek aan ervaring bleek geen obstakel te zijn. Het maakte hem juist geschikt voor de functie, omdat hij een frisse blik en een andere benadering bracht in de zorg.
Zijn mentorschap: streng maar rechtvaardig
Dominicus was geliefd om zijn betrokkenheid bij de leerlingen. Zo herinneren velen zich een incident waarbij een groep leerlingen na hun late dienst besloot een duik te nemen in het zwembad van het Loo, zonder zwemkleding. De situatie escaleerde toen de bewakers de kleding van de leerlingen van het hek haalden. Dominicus trad op als bemiddelaar en sprak de leerlingen streng toe, maar met een geruststellende toon. Zijn aanpak was effectief: hij zorgde ervoor dat het incident zonder verdere problemen werd opgelost.
Zijn mentorrol breidde zich al snel uit naar algemeen raadgever voor zowel leerlingen als personeel. In deze rol werd hij een belangrijke vertrouwenspersoon die hen hielp navigeren door de uitdagingen van hun werk en persoonlijke leven.
Veranderingen in de zorg: GGNet en de afsluiting van een tijdperk
Dominicus maakte talloze veranderingen mee in de instelling. De broeders gaven het bestuur uit handen aan leken, de naam veranderde van Sint Josephstichting naar De Wellen en Spatie, en uiteindelijk naar GGNet. Hij zag de afname van de invloed van religieuze ordes, de opkomst van medicijnen, het verdwijnen van het habijt, de afbraak van oude gebouwen en de wederopbouw van nieuwe. De slaapzalen werden kleiner en de zorg veranderde. Dominicus bleef echter altijd trouw aan zijn principes van zorg en menselijkheid, en was een constante factor in een periode van grote veranderingen.
Door bezuinigingen en reorganisaties ging Dominicus op 58-jarige leeftijd met vervroegd pensioen. Toch bleef hij verbonden met GGNet, hij woonden immers om de hoek in een van de huizen van de organisatie en hij was altijd aanwezig voor zijn naasten.
De laatste jaren
In zijn latere jaren woonde Dominicus alleen in de villa aan de vijver, waar hij jarenlang samen had gewoond met broeder Alexander, die in 2014 op bijna negentigjarige leeftijd overleed. Na zijn dood was Dominicus niet eenzaam, want Erna en Mariët, zijn huishoudelijke hulpen, zorgden voor het huishouden, deden boodschappen en waren zijn steun en toeverlaat. Hij noemde zichzelf liever buurman dan broeder, en bleef altijd dicht bij zijn medemens, zelfs als de wereld om hem heen steeds verder veranderde.
Broeder Dominicus overleed op 15 februari 2024, op 81-jarige leeftijd. Hij was een man die zijn hele leven gewijd heeft aan de zorg voor anderen, een leven vol toewijding, compassie en doorzettingsvermogen. Zijn verhaal is het verhaal van een tijdperk, van een zorgsysteem in transitie, en van een man die zijn roeping vervulde in een wereld die voortdurend in beweging was.
