Afscheid Terrein - Door Remco Uenk
Allereerst nogmaals van harte welkom, dank ook aan Jochanan voor de opening van deze reünie als huidig bestuurder van GGNet en de mooie warme woorden.
Deze dag, met het luiden van de klokken, markeert het einde van een geschiedenis die terug gaat naar 1925, 100 jaar historie op deze gedenkwaardige plek. Een Historie waar jullie met zijn allen onderdeel van zijn of geweest en dit altijd met trots uit hebben gedragen. Mede door jullie heeft deze plek bij velen een speciaal plekje in het hart.
GGNet als instituut blijft natuurlijk bestaan en zal datgene blijven doen in deze regio wat ze in de afgelopen 100 jaar al hebben gedaan, het leveren van psychiatrische zorg aan mensen uit de regio.
Vroeger deden we het zo!
Was en is een veelgehoorde kreet, een kreet die na vandaag een einde kent in relatie tot dit terrein. Want vroeger deed men inderdaad de zaken heel anders. Heden ten dage doen we de dingen van vroeger anders en oordelen we soms vanuit de huidige tijdsgeest over hoe zaken vroeger gingen.
De ontwikkeling vanaf 1925 kent in grote lijnen zeker ook een intergenerationele ontwikkeling, iets wat door vele van jullie wellicht herkend word en wat zich het makkelijkst laat vertalen in een familiaire sfeer, ons kent ons. Naast de broeders die vanuit hun overtuiging hier neergestreken zijn vanuit Boekel waren er ook veel families uit de nabije omgeving betrokken bij het terrein en de ontwikkeling; Dijkhof, Berenschot, Verwaaijen, Hagen, Heutink, Bonenkamp, Nijhof, Harleman en IJsseldijk.
In deze families maar ook voor overige aanwonenden en mensen uit de buurt was deze plek een plek waar men vaak van generatie op generatie werkte. Waarbij broeder Dominicus als laatste broeder samen met de patiënten het terrein wilde verlaten is hem dat uiteindelijk niet gegeven, vorig jaar is hij in de villa overleden.
Iets wat in deze tijd bijna niet meer voorkomt en waar het tegenwoordig een komen en gaan is van medewerkers was het vroeger een baan voor het leven, zelfs zo letterlijk dat je na je werkzame leven op het terrein begraven werd of kon worden.
Lief en leed werden gedeeld, waar iedereen elkaar kende en waar iedereen elkaar ook ontmoette. Denk aan de zomerfeesten, sinterklaas, pasen etc. het instituut faciliteerde de verbinding. Maar ook de ontwikkeling, denk hierbij aan de Venne, de Buurse en de Linde die zich specifiek op bepaalde doelgroepen ontwikkelden en zich hiermee landelijk op de kaart hebben weten te zetten.
In die 100 jaar zijn vele verhalen ontstaan, verhalen met een lach en een traan, verhalen waarin met weemoed naar andere tijden gekeken werd of met de opluchting over het aanbreken van nieuwe periodes. De institutionalisering kenmerkt zich mede door deze gebeurtenissen. Het verbind, het vernieuwd, het conflicteert maar bovenal geeft het ruimte aan de ontwikkeling. Waar het katholieke geloof aan de basis heeft gelegen van dit alles hebben naast deze katholieke basis ook andere maatschappelijke gebeurtenissen zoals de oorlog, de wetenschap, welvaart, individualiserende maatschappij een andere kijk op zorg ook hun invloeden gehad op hoe men hier heeft gewerkt en geleefd.
Nog leuk om te vermelden is dat de broeders van 1925 tot aan 1968 elk jaar een soort verslag hebben geschreven. Een mooi stukje geschiedenis die gelukkig bewaart is gebleven en gedetailleerd beeld geeft van belangrijke gebeurtenissen. Het handgeschreven boek kent meer dan 450 pagina’s met ook foto’s en tekeningen.
Terugkijkend was de participatiemaatschappij van nu destijds ook in het klein aanwezig op het terrein, de patiënten werden geacht om samen met de broeders, verzorgers en overige medewerkers zelfvoorzienend te zijn en mee te helpen daar waar het kon en samen de verantwoordelijkheid te hebben voor de dagelijks gang van zaken, inclusief het volgen van de strakke katholieke leer waarin de dagelijkse structuur weinig ruimte bood om je aan de dagelijkse gang van zaken te onttrekken.
Deze prachtige plek vol met historie krijgt wederom een andere bestemming net zoals het dat ook kreeg in 1925, zijn sporen achterlatend, zowel in verhalen maar ook kijkend naar de omgeving heeft dit terrein ook een infrastructurele stempel gedrukt met verschillende gebouwen en woningen op en rondom het terrein.
Het gaat mij te ver om ten overstaan van jullie anekdotes te gaan vertellen over alles wat hier heeft plaatsgevonden. Uitgaande van een gemiddeld dienstverband van 20 jaar staan hier voor mij 400 mensen die in totaal 8000 jaar ervaring en anekdotes met elkaar kunnen uitwisselen. Maak van dit moment gebruik om met elkaar de mooie verhalen levendig te houden. Een aantal leden van de werkgroep hebben getracht de herinnering in beeld te brengen met een expositie die recht doet aan datgene wat zich hier de afgelopen 100 jaar heeft afgespeeld.
Echter een beeld is enkel een gebeurtenis of een moment gevangen in een foto of tekening, aan jullie om met elkaar vandaag het verhaal te vertellen.
We hebben een rondleiding gemaakt over het terrein met verhalen van weleer, sommigen zelfs met gesproken tekst.
We hebben toestemming gekregen van onze buren om ook langs de oude gebouwen te lopen die er nog zijn, ik vraag jullie met klem om de gastvrijheid van onze nieuwe buren te respecteren.
Alvorens wij het programma voortzetten wil ik de oud medewerkers die in de werkgroep hebben gezeten of op een andere manier een bijzondere bijdrage hebben geleverd hebben aan dit alles graag naar voren roepen.
Bertus de Vries, Ingrid Logtenberg, Martin de Croon, Bart Nijhof, Rudi Jagt en Laurens Vredengoor.
De klokken hebben symbolisch voor het laatst geklonken maar laat het voor nu ook een startsein zijn van een prachtige dag.
