Artikel

Sleutels voor herstel:

drie impulsen voor beschermd wonen

Eigen haard is goud waard. Maar zelfstandig wonen is voor mensen met psychische problemen soms best een uitdaging. GGNet geeft dan graag een steuntje in de rug. Met hulp thuis of met een plek waar mensen zo lang als nodig beschut of beschermd wonen. We doen dat samen met onze patiënten en samen met andere organisaties. Steeds zoeken we naar nieuwe aanpakken, die passen bij de tijd waarin we leven en vooral bij de mensen die we begeleiden. Hoe dat eruit ziet? We delen graag drie initiatieven met je.

‘Waar herstel in de kern om draait, is kijken naar de mogelijkheden van de cliënt: wat kan je nog, en vooral: wat wil je nog?’ Zo vat Jarien van Dort-ten Holte de visie van GGNet samen.

Jarien draait binnen GGNet al meer dan dertig jaar mee in beschermd wonen en is inmiddels teamleider voor de locaties in Doetinchem en Vorden.

Jarien: “De uitdaging is om mensen zó te ondersteunen, dat ze uiteindelijk met zo min mogelijk zorg toekunnen. Wonen gaat bij GGNet dan ook om veel meer dan een dak boven je hoofd. Het gaat over zelfzorg, dagelijkse structuur en bijvoorbeeld contact met anderen.

Wat mensen daarvoor nodig hebben is ruimte, in veel gevallen ook letterlijk: een eigen bedoeninkje, waar ze zonder afleiding van huisgenoten, maar mét begeleiding kunnen werken aan herstel en groei. Stapje voor stapje sterker worden en meer zelf oppakken, met het veilige gevoel dat ze de weg naar herstel niet in hun eentje lopen. De drie nieuwe initiatieven sluiten daar prachtig op aan.”

Nieuwe locatie voor beschermd wonen: Jonkershof in Winterswijk

Begin oktober opende GGNet in Winterswijk de deuren van Jonkershof, bedoeld voor mensen met psychische en psychosociale problematiek die (tijdelijk) 24-uursbegeleiding nodig hebben. De begeleiding is de hele dag aanwezig: twee vroege diensten, twee late én een slaapdienst. Dankzij die bezetting zijn ook mensen met complexere problematiek op Jonkershof op hun plek.

Eigen plek én nabijheid

Begin oktober trok de eerste groep bewoners in Jonkershof. “Zij merken al hoe anders het wonen is; ze zijn zo enthousiast, blij en dankbaar”, vertelt Inez Rietberg, teamleider Beschermd Wonen Achterhoek. “Op Jonkershof heeft iedere bewoner een eigen appartement, met een woonkamer, slaapkamer, keukenblok en badkamer. Tegelijkertijd levert niemand in op gezelligheid en nabijheid: Jonkershof heeft ook een gezamenlijke huiskamer en keuken, beide huiselijk en warm. Rondom het gebouw ligt een parkachtige omgeving, met slingerende paadjes door rustgevend groen.”

Wat levert het op?

Inez realiseert zich dat het nog wat vroeg is voor een evaluatie, maar is toch al positief: “Onze voortdurende aanwezigheid en de ongedwongen, huiselijke setting lijken drempelverlagend: de bewoners melden zich makkelijker en de begeleiders hebben meer zicht op hun kracht en uitdagingen. Ook de slaapdienst draagt bij aan herstel: we bieden cliënten daarmee de veiligheid die nodig is voor een goede nachtrust en dus energie voor nieuwe stappen.”

Meer kansen voor herstel en eigen regie

Wonen op Jonkershof is heel anders dan de vroegere setting, vertelt Inez: “Wie voorheen koos voor beschermd wonen, koos in Lichtenvoorde-Winterswijk automatisch (en vaak ongewild) voor wonen met anderen. In een eengezinswoning, waar de (soms intense) groepsdynamiek je afleidt van je doel en begeleiders op afspraak langskomen.” Op Jonkershof oefenen bewoners in hun eigen appartement heel gericht met wat ze nog leren willen, van zelf koken tot vrienden ontvangen. Inez: “Een echt eigen ruimte geeft rust in je hoofd én een gevoel van eigenaarschap en zelfbeschikking. Die eigen regie is van groot belang voor herstel en groei.”

Uitbreiding samenwerking

GGNet bundelt krachten met de buren op het terrein. Inez: “Met Zorggroep Achterhoek hebben we al sleutels uitgewisseld: we kunnen bij elkaar binnen als dat nodig is. Die samenwerking zal ongetwijfeld verder groeien, en dat geldt ook voor de twee andere organisaties die er zitten. Ik verwacht dat GGNet en Zozijn elkaars expertise in de toekomst gaan versterken en hoe mooi zou het zijn als de bewoners van Jonkershof aan de slag kunnen in de lunchroom of moestuin van De Dorpsakker?”


Pilot samenwerking GGNet - AZORA: krachten bundelen voor woonafdeling verpleeghuis

In januari 2025 startten GGNet en zorgorganisatie Azora een gezamenlijke pilot; beide organisaties kennen elkaar al jaren. Azora neemt bijvoorbeeld op zijn afdeling voor gerontopsychiatrie (GP) geregeld patiënten op van GGNet. Het gaat dan om ouderen die meer en meer lichamelijke zorg nodig hebben, naast al langer bestaande psychiatrische problemen.

Projectleider Floor Brinkman: “We vroegen ons samen af: Kunnen we bewoners een zinvoller en waardevoller leven geven door onze krachten te bundelen en psychiatrische en somatische kennis en expertise te delen? Dan lever je de juiste zorg op de juiste plek, met oog voor de behoeften en wensen van de cliënt.”

Coachen op eigen kracht

De pilot heeft een brede aanpak; GGNet heeft bijvoorbeeld een agoog gedetacheerd naar de GP-afdeling van Azora. Floor: “Hij werkt daar zij-aan-zij met een enthousiast team van verzorgenden en verpleegkundigen. Samen kijken ze naar manieren om bewoners meer regie en autonomie te geven. Inmiddels zijn er bijvoorbeeld eigen taken voor iedere bewoner, met oog voor wat ze graag doen en nog kunnen. Zo zet je mensen in hun kracht en komen ze beter in hun vel te zitten. Dat past helemaal binnen de visie van Azora, waar leefplezier centraal staat.”

Scholing en kennisuitwisseling

Voor de pilot is ook een scholingsprogramma ontwikkeld, speciaal voor de medewerkers van Azora. Daarin komen bijvoorbeeld suïcidepreventie en psychopathologie aan bod.

Het werkt twee kanten op, benadrukt Floor: “Waar wij meer thuis zijn in psychiatrische problematiek, is Azora dat op somatisch gebied - zij bezochten ons al op locatie De Enk, om ons uitleg te geven over somatische problematiek.”

Psychiater focus op casusbespreking

De psychiater van GGNet heeft in de pilot een andere rol gekregen. Voorheen werd die vooral geconsulteerd over medicatie, nu ligt de focus op casusbesprekingen. Floor: “Eén van de bewoners liet agressie zien tijdens het verschonen van incontinentiemateriaal: een heel vervelende situatie voor de medewerkers en de cliënt zelf.

In het mdo bespraken we (ook) met de psychiater: hoe kunnen we de cliënt meer regie geven? Nu we de cliënt vragen wanneer we welkom zijn voor verschoning, is de agressie voorbij. Zelfregie en autonomie zijn zó belangrijk, voor ieder mens en in iedere levensfase.”

Bouwstenen voor kwaliteit van leven

De pilot laat zien hoe lichamelijke en psychische zorg elkaar kunnen versterken. En dat ieder mens groeit van eigen verantwoordelijkheden en vaardigheid, ook als het leven iets trager gaat. Floor gelooft enorm in de samenwerking: “GGNet en Azora gaan ervoor om samen iedere bouwsteen te benutten om de kwaliteit van leven te verbeteren.

Om vaker even de handen op de rug te houden; overnemen kan tenslotte altijd nog. De uitkomsten van de pilot helpen ons om van afdelingen een echte woonplek te maken.”


Pilot Beschermd Thuis: intensieve en flexibele begeleiding aan huis

Ook in een tweede pilot rondom beschermd wonen speelt samenwerking een rol. In de proeftuin Beschermd Thuis kijken GGNet en de gemeenten Zutphen, Lochem en Deventer vanaf september 2025 een jaar lang of een intensievere vorm van ambulante begeleiding aan huis een oplossing kan zijn voor mensen die net wat meer nodig hebben. Naomi van Haren is nauw bij de pilot betrokken. Zij is teamleider Beschermd Wonen in de regio Zutphen-Warnsveld.

Dichten van gat tussen ambulante hulp en beschermd wonen

Wie via de Wmo reguliere begeleiding thuis krijgt, moet het doen met een paar uurtjes per week, vertelt Naomi. “Vier uur is al best veel, vaak is het minder. Kom je daarmee niet toe, dan is de volgende stap beschermd wonen. GGNet en de gemeenten vinden het gat tussen begeleiding en beschermd wonen best groot. We zien regelmatig mensen instromen die het met wat intensievere en flexibele begeleiding misschien best zouden redden thuis.”

Vooral praktische hulp

Die opgepluste begeleiding wordt nu onderzocht, vertelt Naomi: “Voor Beschermd Thuis selecteerden we vijf cliënten met een heel verschillende achtergrond. We bezoeken hen niet alleen op afspraak, maar zijn er ook op momenten tussendoor, als ze dreigen vast te lopen.” De begeleiding is bovendien intensiever. Het gaat daarbij vooral om praktische zaken, niet zozeer om behandeling van psychiatrische problematiek.

In de praktijk

Naomi: “Mensen kunnen bijvoorbeeld na een scheiding volledig vastlopen. Ineens moeten ze het doen zonder de partner die alles regelde. De stress loopt dan op alle fronten op, zeker als je naast die ingrijpende levensverandering kampt met psychiatrische problemen. Wij kijken dan naar de hele mens: wat heeft die nodig? Hulp bij financiën?

Hulp bij het vinden van een woning? Hulp met de post? Of met het kanaliseren en relativeren van wantrouwen? Dan is dat waar we de intensieve begeleiding op inzetten. Wat we doen, is samen optrekken: kijken wat nodig is om ruimte te maken voor een leven op eigen benen.”

Meer over de pilot

De pilot dient twee doelen, vertelt Naomi: “Wij denken dat het beter is om mensen zoveel mogelijk te helpen in hun eigen context. Anders moeten ze na een verblijf in beschermd wonen nog de vertaalslag maken naar hun thuissituatie - dat is lang niet altijd makkelijk.”

Ook hopen GGNet en de gemeenten mogelijk onnodige instroom in beschermd wonen te beperken. De begeleiding gebeurt door het team van woonvoorziening Praebsterkamp in Zutphen.

Verwachtingen over uitkomst

De pilot loopt nog maar net, maar tóch is Naomi al hoopvol over de uitkomst. “We zien dat Beschermd Thuis helpt bij de beweging van zorg naar gezondheid. Mensen die denken het allemaal zelf wel te kunnen, accepteerden al na zes weken tóch praktische hulp. En mensen die juist denken niets zelf te kunnen, zien we langs diezelfde weg krachtiger in het zadel komen. Beschermd Thuis richt zich niet op ‘het zieke beter maken’, maar op het bekrachtigen van al het andere. Ik heb alle hoop dat de pilot uitgroeit tot regulier, nieuw aanbod.”


Magazine 'Van zorg naar gezondheid' - november 2025

Keer terug naar de inhoudsopgave