Werken aan mentale gezondheid doe je samen

Duurzaam systeem

‘De gedachte van een ecosysteem is uniek,’ legt Theo Meulman uit. Samen met Jeannette van de Bunte zijn zij projectleiders namens het samenwerkingsverband. ‘In Doetinchem proberen we in de wijken een compleet systeem neer te zetten van bijvoorbeeld herstelacademies, een aanbod voor groepen en laagdrempelige gesprekken voor inwoners. We werken daarin actief met inwoners en zorg- en welzijnsorganisaties samen, zonder drempels. Dat maakt het meer van de mensen zelf en duurzamer dan hoe we het nu doen. De verwachting is dat het op z’n minst kostenneutraal of misschien zelfs goedkoper is en dat het in ieder geval meer aansluit bij wat inwoners nodig hebben. We beogen dat mensen minder in de ggz terechtkomen als ze eerder weer op gang geholpen kunnen worden, als we eerder naar de context kijken.’

Verschillende collega’s van GGNet hebben een rol binnen dit project. Samen met alle deelnemende partijen denken zij mee in zogenaamde VeranderAteliers. Binnen zo’n atelier beginnen we met de vragen: wat hebben mensen hier nodig, wat is er al en wat missen we? ‘Dat is soms best lastig,’ geeft projectleider Jeannette van de Bunte toe. ‘We zijn toch gewend om vanuit het huidige aanbod te denken. Terwijl dat niet altijd de enige oplossing is. Het gaat veel meer om de co-creatie van het ecosysteem en daarnaast het vinden van de toegevoegde waarde van GGNet en de andere netwerkpartners in de wijk. We proberen niet te optimaliseren wat we al doen. We kijken met een frisse blik.’

Twee veranderateliers

Twee VeranderAteliers zijn inmiddels van start gegaan. De ene gaat over peer-to-peer support in het Recovery College. Een belangrijke vraag hierbij is hoe mensen ook elkaar kunnen ondersteunen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan ervaringsdeskundigen die elkaar, of anderen, een duwtje in de goede richting geven. Het andere atelier gaat over het herstelondersteunend gesprek. Dorien Cohen Stuart (kader huisarts GGZ Oude IJsselstreek) en Ingrid Bogert (GGNet) zijn hier de kartrekkers van. Het doel is om snel en laagdrempelig een gesprek te hebben met mensen die vastlopen. Zo’n gesprek gaat niet meteen over de klachten, maar meer over gezondheid. ‘We proberen breder te kijken,’ legt Dorien uit. ‘Wat heb je nodig om verder te kunnen? Waar ben je goed in? Waar geniet je van? Als iemand bijvoorbeeld schulden heeft, kan dat leiden tot paniek of angst. Je kunt dan die symptomen bestrijden, maar je kunt je ook richten op die schulden. Het is niet dat we dingen wegpoetsen, we kijken er op een andere manier naar.’

Dorien herkent zich in de beweging dat mentale problemen een andere plek in onze samenleving moeten krijgen. ‘Mensen denken soms dat de zorg alles op kan lossen. Dat is helaas niet zo. Bovendien heeft iedereen wel eens een periode dat je mentaal kwetsbaar bent, bijvoorbeeld bij verlies of rouw. Niet alles hoeft een probleem te zijn, soms hoort iets gewoon bij je. Daar moeten we op een andere manier mee omgaan.’

Samenwerken

Everdien Boesveld (directeur-bestuurder Stadskamer) twijfelde geen moment toen GGNet vroeg of de Stadskamer mee wilde doen aan dit project ‘Ik ben heel enthousiast,’ vertelt ze. ‘Ik vond het dapper van GGNet. Bovendien sluit deze manier van denken naadloos aan op wat we als Stadskamer doen: mensen zo gewoon mogelijk mee laten doen.’ Everdien proeft ook het enthousiasme van de eerste VeranderAteliers. Al merkt ze ook dat een andere mindset noodzakelijk is. Van professionals, maar ook van inwoners. ‘We zijn zo gewend om eerst naar de huisarts te gaan. Daarna volgt misschien een behandeling. Het is een soort trechtermodel waar uiteindelijk zorg uitrolt. Terwijl herstel begint bij jezelf. Met deze Mental Health Hub wordt het palet aan mogelijkheden veel groter.’

Van zorg naar gezondheid

De manier van denken binnen het project Mental Health Hub past bij de beweging ‘Van zorg naar gezondheid’ waar GGNet mee bezig is. Dit betekent een andere kijk op ziekte en gezondheid en de rol van GGNet daarin. ‘Het is belangrijk dat mensen ook zelf eerder hulp of steun zoeken én vinden in hun eigen omgeving,’ vertelt Jeanette. ‘Dat mensen zoveel mogelijk de regie hebben om weer in balans te komen.’

Theo sluit zich daarbij aan: ‘Het gaat niet om de concrete resultaten, maar om de beweging. Geen procedures fijnslijpen, maar mentale problemen anders benaderen. De maatschappij heeft veel aandacht voor zaken als meer bewegen en niet roken. Maar hoe ga je om met stress, eenzaamheid of verlies? Het systeem dat we nu hebben, helpt mensen daar onvoldoende bij. Ik hoop dat we met de Mental Health Hub bewijzen dat die beweging effect heeft, dat het werkt.’